Visuele problemen vaak hersengerelateerd

Optometrist Henk Stam en neuropsycholoog Rick van den Toorn vertellen over de expertise die bij Bartiméus is opgebouwd op het gebied van visuele verwerkingsproblemen als gevolg van NAH.

‘Dat is heel divers’, vertelt Rick van den Toorn (links op foto). ‘NAH kan op alle leeftijden voorkomen en verschillende oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan een ongeval, een herseninfarct of hersentumor. Maar ook sluipende ziektes zoals Alzheimer, Parkinson en Multiple Sclerose (MS) kunnen schade aan het brein toebrengen. Deze aandoeningen kunnen er allemaal toe leiden dat visuele informatie niet goed meer wordt verwerkt in de hersenen.’

Henk Stam (rechts op foto): ‘Als mensen visusklachten hebben, ze zien bijvoorbeeld wazig, bezoeken ze vaak een opticien, optometrist of oogarts. Wanneer deze experts geen afwijkingen aan de ogen zelf kunnen vinden, staan zij echter vaak met lege handen. Ik ben me als optometrist zes jaar geleden in dit probleem gaan verdiepen. Door samen te werken met andere specialisten, zoals neuropsychologen, die op een andere manier tegen visuele klachten aankijken, werd ik mij bewust dat er ook andere oorzaken ten grondslag kunnen liggen aan visuele problemen.’ Van den Toorn gaat verder: ‘De ogen zijn eigenlijk niets meer dan een doorgeefluik en onze hersenen geven vervolgens betekenis aan de informatie die via onze ogen binnenkomt. We kijken met de ogen maar zien met de hersenen, zeg ik altijd. Als neuropsycholoog houd ik mij bezig met de denkfuncties, ook wel cognitieve functies genoemd. Hieronder vallen bijvoorbeeld het geheugen en de aandacht, maar ook  de visuele waarneming’, licht Van den Toorn toe.

Stam: ‘Mensen met NAH kunnen de wereld om hun heen soms heel anders waarnemen in vergelijking met voor het hersenletsel. Zo horen wij zeer regelmatig dat mensen bijvoorbeeld lezen niet meer als ontspannend ervaren omdat de scherpte in het zien wisselt of omdat woorden op de regel steeds verspringen.’

Stam: ‘Bij veel onderzoeken binnen Bartiméus bij mensen met NAH is naast een optometrist, ook standaard een neuropsycholoog betrokken.
Samen proberen we zo goed mogelijk vast te stellen welke problemen vanuit de hersenen of misschien toch juist meer vanuit de ogen verklaard kunnen worden. Iemand met hersenletsel kan immers ook nog steeds een oogprobleem hebben. Naast de diagnostiek kunnen wij vaak ook iets betekenen voor de verdere revalidatie en begeleiding. Zo bieden we sinds een paar jaar bijvoorbeeld een evidence based kijktraining aan waarbij mensen met gezichtsvelduitval (hemianopsie, kwadrantanopsie), onder begeleiding van een ergotherapeut, leren compenseren voor dit defect.  Nadien kunnen cliënten veiliger over straat en is in sommige gevallen zelfs een herkeuring voor het rijbewijs mogelijk.’

Van den Toorn benoemt dat er voor veel andere visuele waarnemingsproblemen, zoals bijvoorbeeld wazig en onrustig zien, nog geen geschikte behandeling voor handen is. ‘We hopen hierin de komende jaren verdere stappen te kunnen maken.‘ Landelijke bekendheid hiervoor en onderzoek naar deze problematiek is dan ook belangrijk.

In 2019 organiseerde Bartiméus daarom hét congres in Nederland over visuele verwerkingsproblemen als gevolg van NAH, voor de derde keer al weer. Van den Toorn:  ‘Als expertise-organisatie brengen we onderzoekers, ervaringsdeskundigen en zorgprofessionals uit binnen- en buitenland bij elkaar. Bartiméus levert niet alleen zelf expertise voor de cliënt en zijn begeleiders, we vervullen ook een verbindende rol bij de aanpak van de NAH-problematiek.’ 

Daarnaast ervaren we bij Bartiméus dat het vooral ook belangrijk is dat de cliënt en diens familie zich meer gehoord en begrepen voelen. ‘Voor laatstgenoemde nemen we bij Bartiméus uitgebreid de tijd.’

Bartiméus is specialist op het gebied van slechtziend- en blindheid. We hebben veel kennis van visuele problemen na hersenletsel. U kunt bij ons terecht voor:

• onderzoek,
• training,
• behandeling thuis.

Wij proberen in één dag alle onderzoeken te doen en direct een diagnose te stellen. Het onderzoek vindt plaats op één van onze locaties in Nederland.