Wereld Braille Dag - braille nog van deze tijd?

Tegenwoordig is het prima mogelijk om geschreven teksten te laten voorlezen. Is het leren van braille dan nog wel nodig? Voor kinderen zeker. En voor volwassenen en ouderen die op latere leeftijd blind zijn geworden, is het ook handig om braille te kunnen lezen.

Lezen en woordbeeld

Je kunt met spraak veel meekrijgen, maar bijvoorbeeld niet (goed) hoe je een woord schrijft. Het woord ‘fauteuil’ bijvoorbeeld, spreek je heel anders uit dan dat je het schrijft. Zonder braille blijft een blind kind dus feitelijk analfabeet.

Spullen labelen met braille

Braille wordt niet alleen ingezet om boeken te lezen, maar ook om spullen in en rond het huis, zoals pasjes, keukenvoorraad en gereedschap, van voelbare labels te voorzien. Er zijn apps die deze voorwerpen kunnen herkennen, maar voor een braillelezer is het veel gemakkelijker en sneller om even gauw een label te lezen.

Voelbare tekeningen

Vaak zijn voelbare tekeningen en plattegronden en maquettes voorzien van labels in braille. Handig dus als je die kan lezen.

Luisteren en lezen tegelijk

Het klopt dat er tegenwoordig veel met spraak ‘gelezen’ wordt. In sommige gevallen is dat echter lastig. Bijvoorbeeld als je in een overleg zit en even wat wil nazoeken. Dan hoor je twee dingen door elkaar. En soms is het ook wel even fijn om even in stilte te kunnen lezen. Braille is dan het aangewezen medium.

Braille is voor iedereen te leren, maar het maakt wel uit of je er als kind aan begint of als volwassene.

Kinderen

Voor blinde kinderen is het leren van braille net als het leren lezen voor kinderen die wel zien. Door oefening leer je om alle letters te ontcijferen en het lezen gaat steeds sneller. Er zijn echter ook dingen die voor blinde kinderen anders gaan, zoals:

• Het leestempo is lager omdat het voelen van een brailleletter wat langer duurt dan het lezen van een gedrukte letter met de ogen;
• Er is geen spontane leeservaring in het dagelijks leven (geschreven of gedrukte informatie in de woon- en leersituatie wordt niet waargenomen);
• Opzoeken en terugzoeken kost meer tijd en moeite.

Lees meer hierover op de pagina over braille lezen van eduVIP. Let op:deze link opent in een nieuw venster.

Braille leren op latere leeftijd

Braille leren op latere leeftijd is anders dan braille leren als kind. Als volwassene kun je immers al lezen en weet je hoe woorden zijn opgebouwd. Dat is een voordeel. Maar een nadeel is dat je vingers in de loop der jaren minder gevoelig zijn geworden. Zeker mensen die met hun handen hebben gewerkt, hebben veel eelt op de vingertoppen waardoor het voelen van de braillepuntjes lastiger is.

Maar het is niet onmogelijk om braille te leren. En je kan je doelen ook aanpassen. Misschien is het voor jou genoeg om labels en korte teksten te lezen. Boeken kan je dan laten voorlezen met spraak.

Meer weten over braille en het leren ervan?

Neem een kijkje in het themadossier van EduVip over braille. Let op:deze link opent in een nieuw vensteren/of neem contact op met Bartiméus om de mogelijkheden te bespreken. Bartiméus is tijdens werkdagen bereikbaar via 088 - 88 99 888 of via info@bartimeus.nl.

Hulpmiddelen om braille leren leuk te maken!

Bartiméus stimuleert het leren van braille door het aanbieden van innovatieve hulpmiddelen en trainingen. Zo zijn er de LEGO©braillebricks. Als je een legosteentje goed bekijkt, dan zie je dat het eigenlijk al een beetje op braille lijkt. Bovenop een steentje zitten acht puntjes. Bij de braillebricks zijn de onderste twee puntjes weggehaald en de andere puntjes zo gemaakte dat het overeenkomt met braille. Elk steentje is een letter en zo kan je dus zelf woorden bouwen.

De braillebricks zijn vanaf dit voorjaar in Nederland beschikbaar. Bartiméus coördineert namens LEGO© de uitgifte van 500 braille lespakketten aan reguliere scholen met één of meer blinde leerlingen. Houd onze website goed in de gaten!

Verder is er de BraillePi, mede mogelijk gemaakt door donaties aan het Bartiméus Fonds. De BraillePi is een kleine computer om Braille te leren thuis of op school. De gebruiker leert Braille door stap voor stap door oefeningen te gaan. Op elk moment kan de gebruiker horen wat er op de brailleleesregel staat door een knopje boven een braillecel in te drukken. Voor kinderen worden letters phonetisch uitgesproken en voor ouderen wordt de letter omschreven, zo is de g (punt 1,2,3,4) een kussentje.

Expertisegroep Braille

Koninklijke Visio en Bartiméus hebben een gezamenlijke Expertisegroep Braille. Deze groep bestaat uit een aantal professionals van beide organisaties, die alle ontwikkelingen rondom braille volgen. Ook ontwikkelen ze zelf nieuwe middelen, methodieken en trainingen. Contact opnemen met deze expertisegroep kan via het informatiepunt van Bartiméus.